ค่าของคน

มีคำพูดว่า… ค่าของสัตว์อยู่ที่ร่างกาย ค่าของหญิงชายอยู่ที่คุณความดี
วัวควายช้างม้า เกิดมากินขี้ปี้นอน เหมือนมนุษย์ แม้จะไม่ทำกิจการงานอันใด แต่เวลาตาย กระดูกเขางาหนัง ยังเป็นประโยชน์ ทำเป็นเครื่องประดับก็ได้ ทำเป็นสิ่งของเครื่องใช้ก็ได้ เนื้อนำมาบริโภคได้…แล้วคนเราเล่าถ้าไม่ทำคุณความดี มีอะไรเป็นประโยชน์บ้าง…ซ้ำคนยังกลัวว่าเป็นผี ต้องใส่เตาเผา หรือไปทิ้งไว้ในป่าช้า…อนิจจา ! มนุษย์เราเอ๋ย…
มีคำโคลงโลกนิติว่า (สำนวนเก่า)
อาหารการหลับแล มีแก่ชายโคนาม ชายไววิทยางาม แม้เสื่อมศิลปศาสตร์รู้
เสพกามนับผู้เห็นแปลกใดแฮ เปรียบด้วยฝูงโค
สัตว์โลกทั้งมวลมีเหมือนกันอยู่ 3 อย่าง

1. การกิน เพื่อให้ร่างกายเจริญเติบโต มีกำลังต่อสู้อยู่ในโลกได้

2. การสืบพันธุ์ เพื่อขยายเผ่าพันธุ์

3. การนอน เพื่อพักผ่อนเอาแรงไว้ต่อสู้ในวันข้างหน้าต่อไป

(4) การขับถ่ายอุจจาระปัสสาวะ เพื่อขับถ่ายเทของเสียออก (เพิ่มมาให้สมบูรณ์)
ทั้งหมดนี้มีอยู่ในคนและสัตว์เดรัจฉาน….….แต่สิ่งที่ทำให้คน หรือที่เรียกว่า "มนุษย์ " คือผู้มีจิตใจสูงแตกต่างจากสัตว์ คือ

1. รู้จักเหตุ รู้จักผลของความดี ความชั่ว เจริญ หรือเสื่อม

2. รู้จักแสวงหาความรู้ ทั้งทางโลก ทางธรรม

3. รู้จักตน คือ รู้เขารู้เรา

4. รู้จักประมาณ คือ รู้จักความพอดี ในการใช้ปัจจัยสี่

5. รู้จักกาลคือ รู้จักเวลาไหนควรพูดควรทำอย่างไร

6. รู้จักเลือกคบบุคคล คบคนดีเป็นศรีแก่ตัว- คบคนชั่วพาตัวอัปราชัย
...เกิดเป็นคนต้องทำที่พึ่งให้กับตัวเอง....
การพึ่งตน ก็คือ ทำตัวเองให้เป็นที่พึ่ง ทำตัวเองให้เป็นเกาะ ที่น้ำท่วมไม่ถึง ที่ป้องกันอันตรายได้ ผู้นั้นจะต้องมีหลักถึง 5 ประการ
1. การศึกษาเกิดเป็นคนต้องศึกษาหาความรู้อยู่ร่ำไป ดังคำกล่อนว่า…
คนจะดีนั้นต้องฝึกและศึกษากายวาจาต้องอบรมบ่มนิสัยต้องฝึกจิตให้แน่นหนักเป็นหลักชัยชนะภัยสารพัดสวัสดี
2. ต้องมีการงานการงานคือ หน้าที่ที่ต้องทำ และรับผิดชอบ เพื่อความเจริญของชาติบ้านเมือง ดังคำกลอนว่า…
เงินงานการศึกษาควรหาก่อนอย่ารีบร้อนเรียนรักจักเสียผลถ้าขาดงานก็ขาดเงินพลันอับจนเกิดเป็นคนต้องทำงานจึงมีเงิน